واکاوی تغییرات فضایی- زمانی جزایر گرمایی شهری و کاربری اراضی با رویکرد زیست‌محیطی در شیراز
نویسندگان
چکیده مقاله:
امروزه، افزایش دمای سطح زمین و استقرار جزایر گرمایی در کلان‌شهرها منجر به یکی از معضلات زیست‌محیطی شهری شده است. از این رو، هدف از پژوهش حاضر، واکاوی تغییرات مکانی- زمانی جزایر گرمایی، پوشش گیاهی، کاربری اراضی و شناسایی پهنه‌های بحرانی زیست‌محیطی جزایر حرارتی شهری در شیراز است. بدین منظور، ابتدا 8 تصویر دورة گرم سال در بازة زمانی 2015-1986 از ماهوارة لندست شامل سنجنده‌های (TM) لندست 5، (+ (ETM لندست 7، (TIRS/OLI) لندست 8 استخراج و پس از پیش‌پردازش‌های لازم، دمای سطح رمین (LST)، شاخص تفاضل به‌هنجارشدة پوشش گیاهی (NDVI)، الگوهای کاربری اراضی برای پایش تغییرات کاربری اراضی شهری شیراز محاسبه شد. در ادامه، مناطق حساس شهری با استفاده از شاخص قیاسی وضع بحرانی زیست‌محیطی (ECI) شناسایی و تحلیل شد. نتایج نشان داد که اراضی بایر پیرامون شهر به‌صورت پیوسته و متراکم دارای بالاترین دما هستند و محدوده‌های دمایی بسیار گرم را تشکیل می‌دهند. این مراکز حرارتی در مناطق مسکونی شهری با محدوده‌های بافت فرسوده و متراکم شهری انطباق دارد. در عین حال، واکاوی نقشه‌های دمای سطح زمین در شهر شیراز حکایت از هماهنگی بین پایین‌ترین طبقة دمایی با کاربری پوشش گیاهی دارد.نقشه‌های کاربری اراضی نیز نشان از کاهش مساحت اراضی بایر و پوشش‌گیاهی و افزایش کاربری شهری دارد. بدین ترتیب، حدود 01/10 کیلومتر مربع از اراضی بایر و 7/19 کیلومتر مربع از پوشش گیاهی به کاربری شهری تبدیل شده است. این موضوع نشان می‌دهد که مهم‌ترین عامل در گسترش جزایر گرمایی کاهش پوشش گیاهی (به میزان 36%) بوده است. بیشترین حساسیت محیطی (پهنة بحرانی با مساحت 7/29 کیلومتر مربع، 2/14 درصد از سطح منطقه مورد پژوهش) نیز غالباً در پیرامون شهر به‌سبب وجود اراضی بایر و در درون شهر نیز به‌صورت خرد در اطراف مراکز صنعتی، اطراف فرودگاه بین‌المللی، ترمینال مسافربری (کاراندیش)، اطراف ایستگاه‌های مترو، بزرگراه‌ها و خیابان‌های پرترافیک و مکان‌های دارای بافت فرسوده مشاهده می‌شود. از این رو، گسترش بام سبز و استفاده از پوشش گیاهی سازگار با اقلیم بومی به‌عنوان راه‌حلی برای تعدیل جزیرة گرمایی شهری و مقابله با وضع بحرانی زیست‌محیطی پیشنهاد می‌شود.
منابع مشابه
ارزیابی تغییر پذیری فضایی - زمانی جزایر حرارتی در ارتباط با کاربری های شهری - مطالعه موردی: شهر ارومیه
رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی از عوامل مؤثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری هستند که موجب ایجاد جزیره حرارتی برروی این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می‌شوند و اثرات ناشی از آن می‌تواند نقشی اساسی و مهم درکیفیت هوا داشته و به‌تب...
متن کاملبررسی تأثیر تغییرات کاربری های اراضی بر جزایر حرارتی شهرمیناب با استفاده از رویکردهای طبقه بندی جنگل تصادفی و واکاوی خودهمبستگی فضایی
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی در شهر میناب بر تغییرات جزایر حرارتی شهری (UHI) با استفاده از روش طبقه بندی جنگل تصادفی و آمار فضایی بر روی تصاویر TM و OLI لندست طی سال های 1988، 1998، 2008 و 2018 بود. ابتدا با استفاده از الگوریتم های پنجره مجزا و تک کاناله دمای سطح زمین محاسبه شد. نقشه کاربری های اراضی با استفاده از روش نظارت‌شده جنگل تصادفی تهیه و میزان کارایی آن با دو مع...
متن کاملارزیابی کاربری اراضی شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهر زنجان)
با رشد فزاینده شهرنشینی در جهان؛ شهرهای کشورهای درحال‌توسعه (ازجمله ایران)، با عدم تعادل‌های خدماتی و پراکنش جمعیت و رشد بی‌قواره شهری مواجه بوده‌اند؛ به‌طوری‌که ناپایداری حاصل از آن، به شکل عدم تعادل‌های فضایی- اجتماعی و با نمودهایی همچون محرومیت شهروندان از خدمات و تسهیلات شهری، افزایش شکاف طبقاتی و تشدید تفاوت مناطق شمال و جنوب شهر و غیره نمایان شده است. لذا با توجه به مفاهیم عدالت فضایی و ا...
متن کاملبررسی آثار تغییرات کاربری اراضی بر الگوهای زمانی - مکانی دمای سطح زمین و جزایر حرارتی؛ مطالعة موردی: شهرستان سقز
دمای سطح زمین، یکی از مؤلفه‌های مهم در علوم محیطی و برنامه‌ریزی شهری محسوب می‌شود. فعالیت‌های انسانی مانند تخریب کاربری اراضی و توسعة مناطق شهری موجب افزایش دمای سطح زمین و پیرو آن پیدایش جزایر حرارتی می‌شود و این پدیده در گذر زمان تأثیرات نامطلوبی بر سلامت انسان می‌گذارد. هدف مطالعة حاضر، بررسی آثار تغییرات کاربری اراضی بر الگوهای زمانی - مکانی دمای سطح زمین و جزایر حرارتی در شهرستان سقز است. ...
متن کاملتحلیل فضایی و برنامه ریزی کاربری اراضی شهری دوگنبدان (گچساران)
یکی از مسائل مهم در فرایند توسعه شهری در جهان، کاربری زمین و برنامه ریزی برای پایداری های شهری بوده است. با عنایت به این مهم، پژوهش حاضر، برنامه ریزی کاربری اراضی دوگنبدان را هدف خود قرار داده است. پژوهش از نوع کاربردی- تحلیلی است و با استفاده از شاخص گسترش اراضی و مدل پتانسیلی هنسن سعی شده به مطالعه و برنامه ریزی کاربری اراضی در این شهر پرداخته شود. شاخص گسترش اراضی شهری 53.12 درصد محاسبه شده ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 7 شماره 24
صفحات 73- 97
تاریخ انتشار 2020-09-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023